Dr. Mustafa Torun
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
mtorun3@gmail.com
Geçenlerde hekim meslektaşlarım ile yaptığım tv programındaki sohbette, Alzheimer hastalığında ve birçok kanser oluşumunda insan BAĞIRSAK MİKROBİYATASI’nın çok önemli rolleri olduğunu, bu konuda araştırmaların yoğun olduğunu hep beraber belirttik. Ayrıca Ülkelerin de aynı insan gibi florasının yani mikrobiyatasının siyasi olarak bozulabildiğini kinayeli olarak anlatmaya çalıştık. İstek üzerine konuyu tekrar gözden geçirmenin uygun olduğunu düşündüm. Konu anlaşılsın diye kesin ifadeler kullanıp, sorulu yanıtlı ve kısa yazmaya çalıştım. Bu nedenlerle Affola!
MKROBİYATA NEDİR VE HANGİ MİKROORNANİZMALARI KAPSAR?
İnsan vücudunda ona zarar vermeden yani kommensal olarak yaşayan mikroorganizmaların bütününü anlatan bir kavramdır.
İnsan mikobiyatası ise başta bakteriler olmak üzere virüsler, mantarlar ve birçok gelişkin yani ökaryotik mikroorganizmadan oluşmaktadır.
HANGİ SİSTEMLERDE YERLEŞİR?
Bu mikroplardan oluşan topluluk başta MİDE-BAĞIRSAK sistemi olmak üzere, deri, üreme ve boşaltım ile solunum sistemlerinde herhangi bir hastalık yapmadan yaşamaktadırlar. Biz bu yerleşime kolonizasyon diyoruz.
MİKROBİYOM NE DEMEKTİR?
Mikrobiyom ise bu çevrede yaşayan mikroorganizmaların toplam genetik materyalidir. Bu aynı zamanda türün genomu olarak tanımlanmaktadır.
İNSAN VÜCUDUNDAKİ MİKROORGANİZMA SAYISI VE ÖZELLİKLERİ KONUSUNDA NELER SÖYLEYEBİLİRİZ?
İnsan vücudundaki mikroorganizma sayısı insan hücre sayısından 10 kat fazla, genom sayısı ise insan genomuna göre 100 kat fazladır ve tamamı yaklaşık 1-1,5 kg ağırlığındadır.
Vücudumuzda; Bakteri, Mantar ve Virüsler de dâhil trilyonlarca mikroorganizma yaşamaktadır.
Neredeyse bütün vücudumuzdaki hücre sayısı ile aynı miktarda mikroorganizma, çoğunluğu kalın bağırsakta olmak üzere bağırsaklarımızda yaşadığını biliyoruz. Fakat bağırsaktaki bakterilerin sadece yüzde 10 ila 20 kadarı başka insanlarınkiyle aynıdır.
Bu mikrobiyomlar beslenme, hayat tarzı ve başka faktörlerin de etkisiyle insandan insana farklılık gösteriyor ve sağlık durumumuzdan iştaha, kilodan ruhsal durumumuza kadar her şeyi etkilemektedir. Bağırsaklar bedenimizin en çok araştırılan bölgelerinden olmasına rağmen, bu çalışmaların çok daha kat etmesi gereken uzun bir yolları var.
BESLENME ŞEKLİMİZ İLE BAĞIRSAK MİKROBİYOMU İLİŞKİSİ HAKKINDA NELER SÖYLEYEBİLİRİZ?
Beslenme şeklimiz bağırsak mikrobiyomunu büyük ölçüde etkilemektedir. Araştırmalara göre; lif oranı düşük, hayvansal yağ ve protein bakımından yüksek olan batı tarzı beslenme ile kansere yol açan birikim ve enflamasyon dediğimiz iltihaplanma arasında bağlantı olduğu gösterilmiştir.
Lif bakımından yüksek, kırmızı et bakımından düşük olan Akdeniz diyetinin ise dışkısal kısa zincirli yağ asitlerini artırıcı, enflamasyonu önleyici ve bağışıklık sistemini güçlendirici etkide bulunduğu belirtilmektedir.
MİKROBİYATA KONUSUNDA SON SÖZLERİNİZ?
Vücudumuzdaki barışçıl ve sağlıklı mikroorganizmalar toplumu olan MİKROBİYATA’nın hastalık oluşturan patojen mikroorganizmaların yanında enfeksiyon dışı birçok hastalığa karşı da bizleri koruduğunu belirtmek gerekir.Birçok gastrointestinal, nöroendokrin, metabolik, romatolojik ve bağışıklık sistemi hastalıklarının temelinde bu mikrobiyatadaki bozulmanın önemli rolünün olduğu, yapılmış birçok çalışma ile gösterilmiştir. Normal doğumda çocuğun doğum kanalında yani vajendeki mikrobiyata ile ilk faydalı mikroorganizmaları aldığı, anne sütü ile bu bakteriler için büyüme faktörü olan birçok maddenin alınmasının sağlıklı mikrobiyata için çok önemli olduğunu vurgulayalım. Maalesef gelişigüzel ve akılsızca antibiyotik kullanımı ile bunun bozulduğunu, çevre kirliliği, sağlıksız ve doğal olmayan beslenme ile bizim adeta kimliğimiz olan bu barışçıl dost mikrobiyatamızın hastalık yapan patojen mikroorganizmalarla savaşma yeteneğinin azaldığının altını çizerek vurgulayalım. Sezaryen doğumların çocuğun sağlıklı mikrobiyatasının oluşumuna engel olup olmadığına ait bir soru akla gelebilir. Elbette engel olduğunu, çok zorunlu olmadıkça sezaryen yerine normal doğum tercih edilmelidir diyoruz. Tedavide “Dışkı Naklinin” gelecekte önem kazanacağını, maalesef uygulamaların yaygınlaşması için ilgili sağlık otoritelerin yeterli önem göstermediğini burada belirtelim.Birçok Gastrointestinal Hastalıkta bu yöntem üzerinde, özellikle İRRİTABL BAĞIRSAK SENDROMU(İBS), İLTİHABİ BAĞIRSAK HASTALIĞI (İBH) ve ÜLSERATİF KOLİT gibi bağırsak hastalıklarında araştırmalar yapıldığını, bu ucuz ve yan etkisi az yöntemin Türkiye’de yaygınlaştırılması gerektiğini yüksek sesle vurgulayalım. Son söz olarak doğada sadece İnsan olmadığını, tüm canlılar ve mikrobiyatamız ile barışçıl bir yaşamı seçmemiz gerektiğini; bunu doğal beslenme, akıllı antibiyotik kullanımı ve Mikrobiyatamız ile dost olarak yapabileceğimizi belirtelim.
*YOLUMUZ UZUN, UMUDUMUZ İSE HİÇ AZALMADAN DEVAM ETMEKTEDİR .
*ÜLKEMİZ DE BİRGÜN SAĞLIĞIN VE EĞİTİMİN İNSANIN DOĞAL HAKKI OLDUĞU BİLİNCİ İLE KORUYUCU HEKİMLİĞİ GELİŞTİREREK, SAĞLIĞI VE EĞİTİMİ BİRAN ÖNCE KAMULAŞTIRMAK GEREKTİĞİ BİLİNCİNE UMARIM VARIR!
Sözlerimizi herzaman yaptığımız gibi, bu sefer güzel bir Erzincan türküsü ile bitirelim. Maalesef “Yolumuz Gurbete Düşmüş. Ülkemizin SİYASİ MİKROBİYATASI birilerince bozulup, zararlı bakteriler yurdumuza tünemiş dersem abartmış mı olurum? Bu gerçeği türkümüz ne güzel anlatıyor. Gerçekten hazin hazin ağlıyoruz. Kahrolmamak elde değil!
Bu Erzincan türküsünü bizlere kazandıran Aşık Beyhani ve Ali Ekber Çiçek ustalarımıza bin kere selam olsun. Sonsuz teşekkürler…
Yolumuz Gurbete Düştü
Hazin Hazin Ağlar Gönül
Araya Hasretlik Girdi
Hazin Hazin Ağlar Gönül
Garip Garip Ağlar Gönül
Dertli Dertli Ağlar Gönül
Sevgilerimle…